بحران قوانین حمایتی؛ خانوادههای معلولان زیر بار آوردههای سنگین مسکن
هومنیان یکی از مهمترین مشکلات در این حوزه را وجود قوانینی نامتناسب با وضعیت این خانوادهها ذکر کرد و اظهار داشت: متاسفانه بر طبق قوانین این خانواده ها باید ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان آورده مالی برای مسکن دار شدن داشته باشند و مدام از سوی دستگاه متولی پیامکهای هشدار در این خصوص دریافت میکنند.
به گزارش پایگاه خبری طلوع یزد،نادر هومنیان، مدیرکل بهزیستی استان یزد، روز دوشنبه دهم آذر و همزمان با هفته گرامیداشت افراد دارای معلولیت، در نشستی خبری اعلام کرد: «در حالی که یزد تنها ۱.۵ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، اما سه درصد از معلولان تحت پوشش بهزیستی کشور در این استان شناسایی شدهاند؛ یعنی یزد دو برابر میانگین کشوری در شناسایی و تحت پوشش قرار دادن افراد دارای معلولیت موفق عمل کرده است.»
به گفته او، هماکنون بیش از ۳۰ هزار معلول در استان از خدمات بهزیستی بهره میبرند و برای بیش از ۲۰ هزار نفر از آنان خدمات مستمر ارائه میشود. هومنیان با بیان اینکه ۸۰ درصد جامعه هدف بهزیستی را افراد دارای معلولیت تشکیل میدهند، افزود: خدمات توانبخشی این سازمان از طریق ۱۳۰ مرکز تخصصی در سطح استان ارائه میشود.
وی با اشاره به اینکه حوادث و تصادفات مهمترین علت بروز معلولیت در میان مددجویان یزدی است، توضیح داد: «۶۴ درصد افراد تحت پوشش مرد و ۳۶ درصد زن هستند. همچنین ۳۵ درصد آنان دچار معلولیت جسمی و حرکتی، ۲۴ درصد معلولیت ذهنی، ۱۵ درصد بینایی، کمتر از ۱۵ درصد شنوایی، ۱۰ درصد روانی مزمن و حدود پنج درصد نیز اختلالات گفتاری دارند.»
مدیرکل بهزیستی یزد با وجود آنکه اعتبارات سال جاری دیرهنگام و در اواخر مهرماه ابلاغ شده، گفت خوشبختانه هیچ فرد معلولی پشت نوبت دریافت خدمات تخصصی قرار ندارد. او افزود: «روزانه حدود پنج هزار نفر از خدمات مراکز توانبخشی استفاده میکنند و اگر خانوادهها را نیز در نظر بگیریم، حدود ۱۰۰ هزار نفر در استان به نوعی از فعالیتهای این مراکز تأثیر میپذیرند.»
به گفته هومنیان، تنها در نیمه نخست امسال بیش از سه هزار نفر در مراکز روزانه و دو هزار و ۴۰۰ نفر در مراکز شبانهروزی بهزیستی خدمات دریافت کردهاند. او با اشاره به وابستگی جدی این مراکز به یارانههای دولتی و ثابت ماندن اعتبارات، افزایش تعداد خدمات ارائهشده را «نقطه قوت مهم» عملکرد امسال دانست.
وی همچنین به فعالیتهای حوزه پیشگیری از معلولیت اشاره کرد و گفت: «در ششماهه نخست امسال ۱۵ هزار کودک در طرح غربالگری شنوایی و ۲۱ هزار نفر در طرح غربالگری بینایی شرکت کردند.» علاوه بر این، در این مدت ۳۵۵۰ نفر در مناطق شهری و ۶۸۴۰ نفر در مناطق روستایی تحت پوشش طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) قرار گرفتهاند.
مدیرکل بهزیستی یزد با بیان اینکه طی این مدت سه هزار و ۷۰۰ نفر به کمیسیونهای پزشکی مراجعه کردهاند، توضیح داد: «حدود ۳۵ درصد این متقاضیان نخستینبار برای دریافت گواهی معلولیت اقدام کردهاند و سایرین برای تمدید مراجعه داشتهاند.»
او درباره برنامه اشتغالزایی بهزیستی نیز گفت: «در سال جاری موظف به ایجاد ۱۲۰۰ فرصت شغلی هستیم که ۱۱۰۰ فرصت آن مربوط به حوزه توانبخشی است. حتی اگر این افراد شاغل شوند، همچنان از نظر ارائه خدمات حمایتی تحت پوشش بهزیستی باقی میمانند.»
هومنیان با تأکید بر رویکرد جدید سازمان در زمینه اجتماعیسازی فعالیتها، از برنامه راهاندازی پایگاههای «سلام» با محوریت سلامت اجتماعی در سطح محلات خبر داد و گفت: هدف این برنامه، آگاهیبخشی، حمایت و کاهشِ انگزدایی از فعالیتهای بهزیستی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از ساخت هزار و ۹۰۰ واحد مسکونی ویژه معلولان در استان خبر داد و افزود: «اولویت ساخت این واحدها با خانوادههای دارای دو معلول است که هزار و ۶۰۰ واحد برای آنها پیشبینی شده و ۳۰۲ واحد از این تعداد در مرکز استان قرار دارد.»
او یکی از اصلیترین مشکلات این خانوارها را «قوانین سختگیرانه و نامتناسب با شرایط اقتصادی» دانست و گفت: «خانوادههایی که اغلب در دهکهای اول تا سوم قرار دارند و ماهانه نزدیک به ۲۰ میلیون تومان هزینه نگهداری از معلولان میپردازند، باید برای دریافت مسکن بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان آورده داشته باشند و مدام پیامکهای هشدار دریافت میکنند.»
ندر هومنیان، مدیرکل بهزیستی استان یزد،با تشریح وضعیت شیرخوارگاهها و روند فرزندخواندگی در استان، گفت: طبق قانون، هر استان تنها یک شیرخوارگاه دارد و در یزد نیز این مرکز در شهر یزد فعالیت میکند.
وی با بیان اینکه تعداد کودکان حاضر در شیرخوارگاه همواره متغیر است، افزود: به دلیل ورودی و خروجیهای مختلف، این آمار تغییر میکند اما به طور متوسط حدود ۲۰ کودک در شیرخوارگاه استان نگهداری میشوند. هومنیان برخی تصورات نادرست درباره کودکان این مراکز را رد کرد و گفت: «اشتباه است اگر فکر کنیم همه این کودکان بیهویت یا رها شدهاند. گاهی پدر درگیر اعتیاد است یا مادر به علت بیماری در بیمارستان بستری میشود و توان نگهداری موقت از فرزند را ندارد. در چنین شرایطی، کودک با حکم قضایی برای دورهای دو تا ششماهه در شیرخوارگاه نگهداری میشود و پس از بهبود وضعیت والدین به خانواده بازمیگردد؛ بنابراین بسیاری از این کودکان قابلیت واگذاری به خانوادههای متقاضی را ندارند.»
به گفته مدیرکل بهزیستی یزد، متوسط ورودی کودکان نسبت به گذشته کمی افزایش یافته و از ۱۸ مورد به حدود ۲۰ مورد رسیده است. با این حال عملکرد استان در حوزه فرزندخواندگی «بسیار موفق» عنوان شده است.
هومنیان اعلام کرد: «در سال گذشته ۳۰ کودک به خانوادههای متقاضی واگذار شد اما از ابتدای امسال تاکنون این رقم به حدود ۵۰ مورد رسیده و امید داریم عملکرد امسال دو برابر سال قبل شود.»
وی با اشاره به کاهش چشمگیر زمان انتظار برای دریافت فرزند افزود: «پروندههای سال ۱۴۰۲ بهطور کامل تعیین تکلیف شده و بهزودی وارد بررسی پروندههای سال ۱۴۰۳ میشویم. در دهه ۱۳۹۰ حدود ۹۰۰ نفر در صف انتظار فرزندخواندگی بودند اما امروز این تعداد به حدود ۳۲۰ نفر رسیده است.»
سلامت روان و جسم، شرایط اقتصادی مناسب، نداشتن اعتیاد، سن ترجیحاً زیر ۴۵ سال برای زوجین و رعایت فاصله سنی منطقی از مهمترین معیارهای بررسی متقاضیان عنوان شد.
مدیرکل بهزیستی یزد همچنین گفت: ۶۰ درصد متقاضیان، خواهان پذیرش دختر شیرخوار هستند. وی افزود: «بر اساس قانون، دختران مجرد بالای ۳۰ سال نیز میتوانند سرپرستی کودک را برعهده بگیرند. هرچند اولویت با زوجین است، اما در صورت داشتن شرایط لازم، از زنان مجرد نیز برای دریافت فرزند حمایت میکنیم.»
هومنیان هدف اصلی نظام فرزندخواندگی را «کمک به حل مشکلات خانوادگی و فراهم کردن محیطی امن و پایدار برای کودکان» دانست.